NA Order म्हणजे काय?
- | महाराष्ट्र भू-राजस्व संहितेनुसार (Maharashtra Land Revenue Code, 1966), राज्यातील सर्व जमीन मूळतः शेती उपयोगासाठी आहे.
- | जर तुम्हाला तीच जमीन घर बांधण्यासाठी, दुकान, गोदाम, कारखाना, हॉटेल, हॉस्पिटल इ. उपयोगासाठी वापरायची असेल, तर तुम्हाला त्या जमिनीचा "वापर प्रकार" बदलून NA (Non-Agricultural) वापरासाठी घ्यावी लागते. ही परवानगी म्हणजेच NA Order होय
NA Order कोण देतो?
- जिल्हाधिकाऱ्यांचे कार्यालय (Collector's Office).
- तहसीलदार/SDO काही प्रकरणात.
- महानगरपालिका/नगर परिषद क्षेत्रात काही वेळा त्यांच्या शिफारशीनुसार.
NA Order कुठे लागतो ?
- घर/बंगल्याचे बांधकाम
- प्लॉटिंग व विक्री
- व्यावसायिक गाळे/दुकान
- कारखाना/गोडावून
NA Order मिळवण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
- 7/12 उतारा व 8A फेरफार.
- जमिनीचा फेरनकाशा (मोजणी नकाशा).
- जमीनधारकाचा अर्ज.
- जमिनीचा lay-out plan (जर प्लॉटिंग करत असाल).
सार्वजनिक रस्त्यांची माहिती.
- मालमत्तेचे कर नोंदी.
- वापर बदलाचा कारणीभूत दस्तऐवज (गुंठेवारी असेल तर त्यासंदर्भात).
शुल्क व वेळ
- NA Conversion Fees लागतो (Rs. 50-200 प्रति चौरस मीटरप्रमाणे, झोननुसार).
- वेळ: सामान्यतः 3-6 महिने (पण डिपार्टमेंटचा वेग, कागदपत्रांची पूर्तता यावर अवलंबून).
- काही ठिकाणी Fast-track NA Processing सुविधा असते (अधिक र्फ भरून).
NA Order का आवश्यक ?
- 1 NA Order शिवाय घर/बांधकाम केल्यास ते बेकायदेशीर ठरते.
- 2 बँकेकडून कर्ज मिळत नाही.
- 3 कोणतेही सरकारी मंजूरीचे प्रकल्प (पाणी, रस्ते, लाईट) मिळणे कठीण.
- 4 प्लॉटिंग किंवा विक्री करताना ग्राहकांवर विश्वास निर्माण होत नाही.
NA Order असल्याची ओळख
- 7/12 उताऱ्यावर "गैरशेती" किंवा "बांधकाम" असा उल्लेख असतो.
- उताऱ्यावर "धारा 44-A" किंवा "धारा 47" अंतर्गत आदेशाचा उल्लेख दिसतो.
- गाव नमुना 8A मध्ये वापर बदल दिसतो.
धारा काय?
महाराष्ट्र भूमिहक्क संहितेनुसार काही विशिष्ट धारांनी वापरबदल परवानगी दिली जातेः
- 1 Section 44/47 (MLRC 1966) शेतीचा गैर-शेती वापर करण्यासाठी.
- 2 Section 36(A) - शहरी क्षेत्रात प्लॉटिंग/विकासासाठी.
- 3 Rule 4 of Maharashtra Land Revenue (Conversion of Use) Rules, 1969.
NA Order शिवाय बांधकाम केल्यास ?
- बांधकाम बेकायदेशीर समजले जाते.
- संबंधित विभाग (महानगरपालिका/Collector Office) "Demolition Notice" पाठवू शकतो.
- मिळकत नोंद होत नाही.
- वीज कनेक्शन, पाणी परवाना, घरपत्ता मिळत नाही.
नव्याने शेतजमीन खरेदी करून NA कसे घ्यावे ?
जर तुम्ही नुकतीच शेती जमीन खरेदी केली असेल आणि त्यावर घर/बांधकाम करायचं असेल, खालीलप्रमाणे- तरः सर्वे/मोजणी करून घेतली पाहिजे.
- Land Use Certificate घ्या.
- + Zoning Plan मध्ये Residential झोन आहे याची खात्री करा.
- + Lay-out Plan आणि NA Conversion साठी अर्ज करा.
- Development Charges भरा.
- मंजुरीनंतरच प्लॉट/बांधकाम सुरू करा.
© NA मिळवण्यासाठी त्रास होऊ नये म्हणून Tips
- Lay-out Plan आधीच मंजूर करून ठेवा.
- Online NA Portal (जिथे उपलब्ध आहे) याचा वापर करा.
- जमीनवरील कोर्ट / उत्पन्न विभागातील अडचणी आधी दूर करा.
- अनुभवी वकील किंवा लँड कन्सल्टंटची मदत घ्या.
- अर्ज करताना वापराचा हेतू स्पष्ट लिहा.
- जिल्हाधिकाऱ्याच्या कार्यालयातील फॉलोअप सतत ठेवा.
हेही वाचा :
जमिनीवर विकासात्मक स्वरूपाची कोणतीही कृती केली जाते ज्यामुळे जमीन लागवडीसाठी अयोग्य बनते, तर तिला बिगर-कृषी जमीन म्हणता येईल. जमिनीवर कोणताही विकास करण्यापूर्वी, पात्र व्यक्तीने कोणत्याही बिगर-कृषी कारणासाठी शेतीच्या जमिनीचा वापर गुप्तपणे करण्याची किंवा एका बिगर-कृषी कारणासाठी दुसऱ्या बिगर-कृषी कारणासाठी जमिनीचा वापर बदलण्याची परवानगी मिळविण्यासाठी जिल्हाधिकाऱ्याकडे अर्ज करावा लागतो.
शेतीच्या जमिनी सामान्यतः NA ऑर्डर प्रक्रिया
शेतीसाठी समर्पित केलेल्या जमिनी असतात. त्यामुळे ती शेती आणि शेतीच्या जमिनीचा समानार्थी शब्द आहे. शेतीच्या जमिनीवर निवासी किंवा व्यावसायिक इस्टेट बांधण्यास सक्त मनाई आहे. भारतात बिगर शेतकरी शेतीची जमीन खरेदी करण्यास पात्र नाहीत. महाराष्ट्र सरकारच्या मते, प्रामुख्याने शेतीच्या कामात गुंतलेले क्षेत्र ग्रीन झोन (जी-झोन) मध्ये देखील वर्गीकृत केले आहे, ११,००० चौरस फूट पेक्षा कमी शेतीचा भूखंड खरेदी करणे कायदेशीर मानले जाणार नाही आणि म्हणून कोणताही विक्री करार किंवा ७/१२ अर्क जारी केला जाणार नाही.
NA ऑर्डर प्रक्रिया
अर्जदार खालील तीन अटींपैकी कोणत्याही एका अटीसाठी अकृषिक परवानगीसाठी अर्ज करू शकतो:
- शेतीच्या उद्देशाने मूल्यांकन केलेल्या किंवा धारण केलेल्या जमिनीचा वापर अकृषिक कारणासाठी बदलणे.
- शेतीच्या उद्देशाने मूल्यांकन केलेल्या किंवा धारण केलेल्या जमिनीचा वापर इतर कोणत्याही गैर-कृषिक कारणासाठी बदलणे.
- जमीन ज्या अकृषिक कारणासाठी मूल्यांकन केली जाते त्याच अकृषिक कारणासाठी जमीन वापरणे परंतु अशा अकृषिक कारणासाठी जमीन मंजूर करताना किंवा परवानगी देताना लादलेल्या कोणत्याही अटी शिथिल करून. जर सादरीकरण खालील विविध कागदपत्रांसह सिद्ध झाले तरच खटला प्रक्रिया केली जाऊ शकते:
- अ. ७/१२ किंवा प्रस्तावित जमिनींचे रेकॉर्ड किंवा हक्क मूळ x ४ प्रतींमध्ये.
- ब. ६-अ उत्परिवर्तन नोंदी मूळ x प्रत्येकी ४ प्रती.
- क. ८-अ खते उतरा मूळ मध्ये x प्रत्येकी ४ प्रती.
हेही वाचा:
निष्कर्ष
i) कोणतीही मालमत्ता खरेदी करण्यापूर्वी, स्वतःच्या गरजांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे. एनए प्लॉटमध्ये गुंतवणुकीवर मोठा परतावा मिळण्याची खात्री करण्याचा फायदा असतो यात शंका नाही, परंतु त्यासाठी सहसा पूर्ण मुदतीसाठी गुंतवणूक आवश्यक असते आणि निधीचा फायदा घेण्याचा पर्याय नसतो. दुसरीकडे, फ्लॅट खरेदी करणे खूप सोपे आहे जेणेकरून गुंतवणूकदार त्याच्या निधीचा फायदा घेऊ शकेल.
ii) एनए प्लॉट खरेदी करण्यापूर्वी, बनावट नोंदणीपासून आणि न्यायालयीन खटल्यात अडकलेल्या मालमत्तेपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी, सर्व कागदपत्रे मूळ आहेत आणि त्यात कोणतेही दोष नाहीत याची खात्री करण्यासाठी वकिलाकडून तपासणी करून घेणे उचित आहे. कागदपत्रांव्यतिरिक्त, प्लॉटची कनेक्टिव्हिटी तपासणे आणि मालमत्ता वेगळी नाही याची खात्री करणे देखील महत्त्वाचे आहे, शाळा, महाविद्यालये, बाजार, रुग्णालये, वाहतूक, मनोरंजन इत्यादी मूलभूत गरजांशी त्याची जवळीक आहे.
iii) प्लॉट खरेदी करणे आणि स्वतःचे घर बांधणे अधिक समाधानकारक आहे कारण, घराचा मालक बांधकाम प्रक्रियेच्या प्रत्येक टप्प्यात सहभागी असतो आणि सर्वकाही तुमच्या आवडी आणि आवडीनुसार केले जाते.
निष्कर्ष
i) कोणतीही मालमत्ता खरेदी करण्यापूर्वी, स्वतःच्या गरजांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे. एनए प्लॉटमध्ये गुंतवणुकीवर मोठा परतावा मिळण्याची खात्री करण्याचा फायदा असतो यात शंका नाही, परंतु त्यासाठी सहसा पूर्ण मुदतीसाठी गुंतवणूक आवश्यक असते आणि निधीचा फायदा घेण्याचा पर्याय नसतो. दुसरीकडे, फ्लॅट खरेदी करणे खूप सोपे आहे जेणेकरून गुंतवणूकदार त्याच्या निधीचा फायदा घेऊ शकेल.ii) एनए प्लॉट खरेदी करण्यापूर्वी, बनावट नोंदणीपासून आणि न्यायालयीन खटल्यात अडकलेल्या मालमत्तेपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी, सर्व कागदपत्रे मूळ आहेत आणि त्यात कोणतेही दोष नाहीत याची खात्री करण्यासाठी वकिलाकडून तपासणी करून घेणे उचित आहे. कागदपत्रांव्यतिरिक्त, प्लॉटची कनेक्टिव्हिटी तपासणे आणि मालमत्ता वेगळी नाही याची खात्री करणे देखील महत्त्वाचे आहे, शाळा, महाविद्यालये, बाजार, रुग्णालये, वाहतूक, मनोरंजन इत्यादी मूलभूत गरजांशी त्याची जवळीक आहे.
iii) प्लॉट खरेदी करणे आणि स्वतःचे घर बांधणे अधिक समाधानकारक आहे कारण, घराचा मालक बांधकाम प्रक्रियेच्या प्रत्येक टप्प्यात सहभागी असतो आणि सर्वकाही तुमच्या आवडी आणि आवडीनुसार केले जाते.