![]() |
ट्रेकिंग साठी योग्य शिवकालीन किल्ले भाग 1 : महाराष्ट्रातील शिवकालीन किल्ले | Forts in Maharashtra
राजगड (पुणे)
शिवाजी महाराजांची राजधानी आणि सर्वोच्च स्थानावरील किल्ला. बालेकिल्ला, पाली दरवाजा, नेढे हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम ते अवघड आहे.
तोरणा (किंवा प्रचंडगड, पुणे)
शिवाजी महाराजांनी जिंकलेला पहिला किल्ला. झुंजार माची, बुदला माची हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
रायगड (रायगड)
शिवाजी महाराजांचे राज्याभिषेक स्थळ. महादरवाजा, होळीचा माळ, रायगड रोपवे हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
सिंहगड (पुणे)
तानाजी मालुसरे यांच्या पराक्रमासाठी प्रसिद्ध. पुणे शहराचे विहंगम दृश्य, कुंदन माची हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
लोहगड (लोणावळा, पुणे)
पावसाळ्यात ट्रेकिंगसाठी लोकप्रिय. विंचू कट्टा, हिरव्यागार दर्या हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
विसापूर (लोणावळा, पुणे)
लोहगडाजवळच असून मोठ्या बुरुजांसाठी प्रसिद्ध. किल्ल्यावरील जलसाठे आणि गुहा हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
हरिश्चंद्रगड (अहमदनगर)
सह्याद्रीतील सर्वात साहसी ट्रेक. कोकणकडा, किल्ल्याच्या पायथ्याशी धबधबे हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल अवघड आहे.
प्रतापगड (सातारा)
अफजलखानाचा पराभव येथेच झाला. शिवकालीज भव्य तटबंदी, गुप्त मार्ग, भवानी देवीचे मंदिर हे इथले वैशिष्ट्य आहे. तानाजी मालुसरे यांच्या शौर्याचे प्रतीक हा किल्ला आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे ते मध्यम आहे.
हेही वाचा :
ट्रेकिंग साठी योग्य शिवकालीन किल्ले भाग 2
हरिहर (नाशिक) |
मराठा साम्राज्याचे संरक्षण केंद्र. डोंगर माथ्यावरील अवघड बांधणीमुळे अजेय ठरलेला. 80-डिग्री सरळसोट पायऱ्या, मुख्य दरवाजा हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल अवघड आहे.
शिवनेरी (जुन्नर, पुणे)
छत्रपती शिवाजी महाराजांची जन्मस्थान. स्वराज्य स्थापनेच्या स्वप्नाला प्रेरणा देणारा किल्ला. सात दरवाजे, मजबूत बांधणी, सुंदर निसर्ग हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे.
कळसुबाई (अहमदनगर)
महाराष्ट्रातील सर्वात उंच शिखरावर स्थित. घनदाट जंगल, उंच माथा आणि उत्तम निसर्गदृश्य हे इथल्या आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल अवघड आहे.
वासोटा (सातारा)
निसर्गरम्य परिसरात वसलेला आणि इतिहासाने संपन्न किल्ला. डोंगरमाथ्यावरील अप्रतिम दृश्य, घनदाट जंगल हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
पन्हाळा (कोल्हापूर)
मराठा इतिहासातील महत्त्वाची भूमिका. छत्रपती शिवाजी महाराजांची काही काळासाठी राजधानी. विशाल प्रांगण, सराईत बांधकाम, उत्कृष्ट संरचना हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
जंजिरा (रायगड)
समुद्रातील अजिंक्य किल्ला, जिथे शत्रू पोहोचणे कठीण होते. अरबी समुद्राच्या मधोमध, भव्य बुरुज हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
कोरीगड (लोणावळा)
छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या साम्राज्याचा भाग. सपाट माथा, सुंदर पाण्याची टाकी हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
सिंधुदुर्ग (मालवण)
शिवाजी महाराजांनी स्वतः बांधलेला एक भव्य समुद्री किल्ला. समुद्राच्या मधोमध मजबूत वास्तुशिल्प हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे.
ट्रेकिंग साठी योग्य शिवकालीन किल्ले भाग 3
ट्रेकिंग साठी योग्य शिवकालीन किल्ले भाग 3
राजमाची (लोणावळा)
मराठा साम्राज्याच्या संरक्षणासाठी वापरलेला किल्ला. दोन प्रमुख बालेकिल्ले - श्रीवर्धन आणि मनरंजन, तसेच निसर्गरम्य परिसर हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल सोपी आहे (पावसाळ्यात प्रसिद्ध).
रत्नदुर्ग (रत्नागिरी)
समुद्राच्या किनाऱ्यावर वसलेला ऐतिहासिक किल्ला. समुद्राचे अप्रतिम दृश्य, मजबूत संरचना हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे.
अजिंक्यतारा (सातारा) |
स्वराज्याचा मुख्य भाग आणि इतिहासातील महत्त्वपूर्ण लढायांचे साक्षीदार. उंच टेकडीवर वसलेला किल्ला, भव्य दरवाजे आणि निसर्ग हे इथले आकर्षण आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
सुधागड (रायगड)
रायगडच्या पर्यायासाठी निवडलेला किल्ला. घनदाट जंगल, भव्य वास्तुशिल्प आणि ऐतिहासिक अवशेष हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे.
साल्हेर (नाशिक)
मराठा साम्राज्याची सर्वोच्च विजयाची साक्षी. मराठा आणि मुघल यांच्यातील भव्य लढाई येथे झाली. अतिशय उंचीवरील किल्ला, साहसी ट्रेकिंग साठी प्रसिद्ध. ट्रेकिंग लेवल मध्यम ते कठीण आहे.
विशालगड (कोल्हापूर)
बाजीप्रभूची बलिदान भूमी. घनदाट जंगल, ऐतिहासिक महत्त्व हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
विजयदुर्ग (सिंधुदुर्ग)
समुद्रकिनाऱ्यावर वसलेला हा किल्ला मराठा साम्राज्याच्या सागरी ताकदीचे प्रतीक आहे. सागरी संरक्षणासाठी मजबूत तटबंदी हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे.
सुवर्णदुर्ग (दापोली, रत्नागिरी)
अरबी समुद्रातील एक प्रख्यात सागरी किल्ला. समुद्रातील मजबूत तटबंदी आणि शिवकालीन आरमाराची ओळख हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे (बोटीद्वारे प्रवेश).
ट्रेकिंग साठी योग्य शिवकालीन किल्ले भाग 4
पावनगड (कोल्हापूर)
मराठा साम्राज्याच्या संरक्षणासाठी बांधलेला किल्ला. घनदाट जंगल आणि तिथले पुरातन मंदिर हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
महिपतगड (सातारा)
गनिमी काव्यासाठी महत्त्वाचा किल्ला. दुर्गम चढाई, उंचीवरून दिसणारे अप्रतिम दृश्य हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल कठीण आहे.
कर्नाळा (रायगड)
सह्याद्रीच्या पर्वतरांगेतील महत्त्वाचा किल्ला. पक्षी अभयारण्य, निसर्ग प्रेमींसाठी विशेष हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
जावळी (सातारा)
जावळीच्या युद्धामध्ये महत्त्वाचा किल्ला. घनदाट जंगल आणि दुर्गम चढाई हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
रतनगड (अहमदनगर)
शिवाजी महाराजांच्या साम्राज्यातील एक महत्त्वाचा किल्ला. अमृतेश्वर मंदिर, निसर्गनिर्मित कमान आणि धरण परिसराचे दृश्य हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम ते कठीण आहे.
कासारगड (रायगड)
रायगड परिसराचा संरक्षक किल्ला. गडाच्या पायथ्याशी विस्तीर्ण पसरलेले हिरवेगार जंगल हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
पद्मदुर्ग (रत्नागिरी)
सागरी संरक्षणासाठी बांधलेला एक महत्त्वाचा किल्ला. समुद्राच्या मधोमध असलेले सुंदर दृश्य हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
कोथळीगड (पैठा किल्ला, पुणे)
गनिमी काव्यासाठी उपयोगात आलेला किल्ला. गुहेत बांधलेले प्रवेशद्वार आणि अरुंदवाटा हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल मध्यम आहे.
ट्रेकिंग साठी योग्य शिवकालीन किल्ले भाग 5
लिंगाणा (रायगड)
लिंगाणा किल्ला इतिहास, नैसर्गिक सौंदर्य आणि आव्हानात्मक ट्रेकिंग साठी प्रसिद्ध आहे. या किल्ल्याचा तुरुंग आणि संरक्षणासाठी उपयोग केला जात होता. सरळसोट रचना, तुरुंग म्हणून वापर, पाणी व वस्तूंची अनुपस्थिती हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल कठीण आहे.
पुरंदर (पुणे)
पुरंदर किल्ला हा इतिहास, नैसर्गिक सौंदर्य आणि शिवकालीन पराक्रमाचे उत्तम प्रतीक आहे. दारुची तोफ, तटबंदी, मंदिरे, शस्त्र व धान्यसाठा जागा हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेवल सोपे आहे.
मल्हारगड (किंवा सोनेरी किल्ला, पुणे)
मल्हारगड हा पेशवे काळातील मराठा साम्राज्याचा शेवटचा किल्ला असून, त्याचा ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वारसा अनमोल आहे. पेशव्यांनी बांधलेला शेवटचा किल्ला, मंदिरे, तटबंदी आणि वास्तू, निसर्ग संपन्न परिसर हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
सज्जनगड (सातारा)
सज्जनगड किल्ला हा धार्मिक, ऐतिहासिक आणि निसर्गप्रेमींसाठी एक महत्त्वाचे ठिकाण आहे. समर्थ रामदास स्वामीचे स्मारक, मंदिरे, पाण्याच्या टाक्या आणि निसर्ग सौंदर्य हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
कुलाबा (अलिबाग, रायगड)
मुघल आणि पोर्तुगीजांपासून संरक्षणासाठी बांधलेला. संभाजी महाराजांनी येथे शस्त्रसाठा ठेवला. भरतीच्या वेळी बोटीने आणि ओहोटीच्या वेळी चालत किल्ल्यावर जाता येते. तटबंदी आणि बुरुज, पाण्याचे टाके, मंदिरे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपी आहे.
अंजनवेल (रत्नागिरी, महाराष्ट्र)
कोकण किनाऱ्याचा रक्षण करणारा जलदुर्ग. शांत आणि निवांत वातावरणाचा अनुभव घेण्यासाठी उत्तम. जलदुर्ग, तटबंदी अणि बुरुज, पाण्याचे टाके, निसर्ग संपन्नता हे इथले वैशिष्ट्य आहे. ट्रेकिंग लेव्हल सोपे आहे.
![]() |
Best places to visit Maharashtra |